99 milyon yıllık olağanüstü fosil!

Çin Bilimler Akademisi’nden paleontolog Chenyang Cai liderliğindeki bir araştırma ekibi, altın rengi amber içinde yaklaşık 99 milyon yıl boyunca mükemmel bir şekilde korunmuş bir ateşböceği fosili keşfetti. Bu olağanüstü fosil, ateşböceklerinin parıltılı evrimi hakkında önemli ipuçları sunuyor. Flammarionella hehaikuni adı verilen bu ateşböceği, antik dönemlerde akşamları ışıldayarak çevresini aydınlatıyordu. Bu keşif, ateşböceklerinin karakteristik parıltılarının Mezozoik dönemde, yani dinozorların hâkim olduğu bir çağda çoktan evrimleşmiş olduğunu gösteriyor.

BULUNAN İKİNCİ FOSİL

Bu fosil, Myanmar’ın Kachin Eyaleti’ndeki amber yataklarında keşfedilen ikinci Mezozoik döneme ait ateşböceği fosili olarak kaydedildi. Daha önce bulunan Protoluciola albertalleni fosili de benzer şekilde mükemmel korunmuş bir biyolüminesans fenerine sahipti. Ayrıca, aynı amber yatağında başka bir biyolüminesans böceğin de bulunduğu biliniyor.

Yeni keşfin heyecan verici olmasının nedenlerinden biri, bu fosilin fener yapısının, amberde hapsolmuş diğer çağdaş böceklerden farklı olmasıdır. Bu durum, 99 milyon yıl önce bile böcek biyolüminesansının oldukça gelişmiş ve çeşitlenmiş olduğunu göstermektedir.

İKİ ANA İŞLEVİ VAR

Ateşböceklerinin biyolüminesansı, genellikle iki ana işlev üstlenmektedir: Diğer ateşböceklerini çiftleşme amacıyla çekmek ve düşmanlarına toksin içerdiği konusunda uyarı vermek. Ancak bilim insanları, biyolüminesansın bu toksinler ortaya çıkmadan önce evrimleştiğini öne sürüyorlar. Bu durum, parıltının ilk ortaya çıkışındaki işlevi hakkında yeni sorular ve tartışmalar doğuruyor.

Cai ve meslektaşları, bu fosili Myanmar’ın kuzeyindeki Kachin Eyaleti’nde buldu. Aynı bölgede daha önce birçok ışıldayan böcek fosili keşfedilmişti. Amberin şeffaf yapısı, fosilin detaylarını net bir şekilde gözlemlemeyi sağlıyor. Fiziksel özelliklerine dayanarak, araştırmacılar bu fosilin, Luciolinae adı verilen ve karın bölgelerinde yanıp sönen fenerlere sahip en büyük ateşböceği alt familyalarından birine ait dişi bir örnek olduğunu belirlediler.

Ancak bazı farklılıklar da dikkat çekmektedir. Flammarionella’nın antenleri, tüysü yapılarla kaplıdır ve birçok segmentinde derin oval şekilli oyuklar bulunuyor. Günümüzde yaşayan ateşböceklerinde bu tür özellikler gözlemlenmemektedir; ancak benzer yapılar başka böcek türlerinde mevcuttur. Bu özellikler, böceklerin koku alma duyusuyla ilişkili olup, feromonların tanınmasında yüzey alanını artırarak önemli bir rol oynamaktadır.

Flammarionella’nın feneri de oldukça dikkat çekicidir. Böceğin karnının sonunda yer alan iki segmentten oluşmaktadır. Bu özellik, diğer Mezozoik biyolüminesans böcekleri ile karşılaştırıldığında yeni araştırmalar için umut verici bir zemin sunmaktadır.

Araştırmacılar, gelecekte ateşböceği fosil kayıtlarının genişlemesiyle birlikte biyolüminesansın nasıl, ne zaman ve neden evrimleştiği konusunda daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar.