Bilim insanlarından yeni keşif

Bu çalışma, beynin hayatımızı kesitlere ayırma becerisine dair bildiklerimizi derinlemesine genişletiyor. Yapılan araştırma, bir yerden bir yere ya da bir aktiviteden diğerine geçerken beynin faaliyetlerinde belirgin değişiklikler olduğunu ortaya koyuyor. Bu değişiklikler, beynimizin yaşamı anlamlandırmasına yardımcı oluyor. Ancak, şimdiye kadar beynin bu kesitleri nasıl belirlediği konusunda net bir bilgi bulunmamaktaydı.

Current Biology dergisinde yayımlanan bu araştırma, sürecin kişiselleştirilmiş olduğunu ve neyin önemli olduğunun bireylerin önceliklerine bağlı olarak değiştiğini gösteriyor. Çalışmanın başındaki psikolog Christopher Baldassano, “Beyin aktivitelerindeki ani değişimlerin sadece çevredeki anlık değişimlerden kaynaklandığını öne süren teoriyi sorgulamak istedik” diyor. Baldassano, “Araştırmamız, beynin sadece pasif bir şekilde çevresel girdilere yanıt vermediğini, aksine yaşam deneyimlerimizi anlamlı parçalara aktif olarak organize ettiğini buldu.” şeklinde ekliyor.

Buna göre, bir otobüs durağından bir kahve dükkanına geçiş her zaman yeni bir bölüm anlamına gelmeyebilir. Eğer bu iki yer arasında devam eden bir konuşmaya odaklanıyorsak, beyin bu geçişi yeni bir bölüm olarak değerlendirmeyebilir. Araştırma ekibi, katılımcılara dört farklı mekânda (bir restoran, bir havaalanı, bir market ve bir derslik) geçen ve dört farklı senaryoyu (bir ayrılık, bir evlenme teklifi, bir iş anlaşması ve bir tanışma) içeren toplamda 16 kısa sesli anlatı sundu.

• Toplamda 415 katılımcı, bu anlatıları dinledi.
• Bazı katılımcıların beyin aktiviteleri izlendi, bazılarına ise hikâyenin yeni bir bölümünü hissettiklerinde bir düğmeye basmaları söylendi.

Özellikle, araştırmacılar bazı katılımcıları farklı yönlere odaklanmaları için yönlendirdiler. Örneğin, bir restoran sahnesinde geçen bir evlenme teklifinde, bazı katılımcılardan teklif yerine yemek siparişlerine odaklanmaları istendi. Bu yönlendirme, beynin yeni bölümleri belirleme şekline etki etti ve beynin o an için neyin en önemli olduğuna göre organizasyon tekniklerini nasıl ayarladığını gösterdi.

Araştırmacılar, bir sonraki aşamada, beklentilerin beynin işlemesi üzerindeki etkilerini ve hangi deneyimlerin belleğe kaydedildiğini incelemeyi planlıyor. Bu alanda hala keşfedilecek çok şey bulunuyor. Araştırmacılar, yayınladıkları makalede, “Bu sonuçlar, geçmiş deneyimlerin güncel algılarımızı nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor” diyerek, bu buluşların yaşam deneyimlerimizi nasıl anlamlandırdığımıza dair yeni kapılar araladığını vurguluyorlar.