Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin Gelir Dağılımı İstatistiklerini duyurdu. Son araştırma sonuçlarına göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip olan en zengin yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak yüzde 48,1’e geriledi. Buna karşın, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay ise 0,2 puan artış göstererek yüzde 6,3 seviyesine ulaştı.
Gini Katsayısında Sınırlı Değişim
Gelir dağılımı eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça ise gelir dağılımındaki bozulmayı simgeliyor. Önceki yıllarda yalnızca eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı, yapılan sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla iki farklı yöntemle de hesaplandı. Bu hesaplamalar, tüm sosyal transferler hariç ve emekli ve dul-yetim maaşları dahil diğer sosyal transferler hariç tutuldu.
Son araştırma sonuçlarına göre, Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,007 puan azalarak 0,413 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul-yetim maaşları dahil diğer sosyal transferler hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak belirlendi. Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın, en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak 7,7’e, en fazla gelir alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı (P90/P10) ise 0,5 puan azalarak 13,3 olarak gerçekleşti.
En Yüksek Gelir Çekirdek Aile Bulunmayanlarda
Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri bir önceki yıla göre yüzde 106,9 artışla 374 bin 899 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 108,3 artarak 90 bin 116 TL’den 187 bin 728 TL’ye yükseldi. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 124 bin 506 TL artarak 231 bin 206 TL ile çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarına ait oldu. Tek kişilik hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 223 bin 859 TL iken, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu rakam 192 bin 110 TL olarak belirlendi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 146 bin 828 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu.
En Yüksek Payı Maaş ve Ücret Geliri Alıyor
Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,8 ile bir önceki yıla göre 0,3 puan artış gösteren maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 20,8 ile önceki yıla göre 1,3 puan azalan müteşebbis geliri alırken, üçüncü sırayı yüzde 17,8 ile önceki yıla göre 0,2 puan artış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 17,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 87,6 olarak gerçekleşti.
Gelirini En Çok Lise Mezunları Artırdı
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, eğitim düzeyine göre sıralandığında yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 TL, lise altı eğitimlilerde 168 bin 407 TL ve bir okul bitirmeyenlerde 106 bin 478 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 110,2 ile lise ve dengi okul mezunlarında görülürken, en düşük artış yüzde 88,2 ile bir okul bitirmeyenlerde gerçekleşti.
En Çok İnşaat Sektörünün Geliri Arttı
Esas iş gelirleri sektörel bazda incelendiğinde, en yüksek yıllık ortalama gelirin 242 bin 299 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 153 bin 773 TL ile tarım sektöründe olduğu belirlendi. Bir önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 115,4 ile inşaat sektöründe gözlemlenirken, bunu yüzde 102,0 ile sanayi sektörü takip etti. Diğer taraftan, hizmet sektöründe yüzde 100,2, tarım sektöründe ise yüzde 66,0 artış kaydedildi. Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla işverenlerde 804 bin 882 TL, kendi hesabına çalışanlarda 210 bin 679 TL, ücretli maaşlılarda 209 bin 764 TL ve yevmiyelilerde 105 bin 712 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 104,0 ile ücretli ve maaşlı çalışanlarda, en düşük artış ise yüzde 82,2 ile kendi hesabına çalışanlarda görüldü.
En Yüksek Gelir Eşitsizliği İstanbul’da
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2024 yılında 187 bin 728 TL iken, İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek olduğu bölge 257 bin 891 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesi oldu. Bu bölgeyi, 248 bin 285 TL ile TR51 (Ankara) ve 225 bin 758 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgeleri takip etti. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 91 bin 818 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti. Son yapılan araştırmaya göre, toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) Türkiye genelinde 7,7 olarak belirlenirken, en düşük olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ve TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) oldu. Bu bölgeleri 5,0 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ve TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgeleri izledi.
P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 7,7 ile TR10 (İstanbul), 7,6 ile TR51 (Ankara) ve TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) olarak belirlendi.
